قدرت موشکی ایران اکنون یکی از دستاوردهای بزرگ جمهوری اسلامی در عرصه فناوریهای نظامی و قدرت دفاعی کشور است که نقطه شروع این پیشرفت را میتوان دوران جنگ تحمیلی و محاصره همه جانبه در آن زمان توسط سایر کشورها دانست. امروز با تکیه بر توانمندی داخلی و استفاده حداکثری از ظرفیتهای موجود در فواصل زمانی کوتاه، موشکهای جدید و مدرنی توسط نیروهای مسلح کشور رونمایی میشود که با معرفی هرکدام از آنها دشمنان از پیشرفت ایران در عرصه دفاعی عصبانیتر شده و توانایی جمهوری اسلامی در عرصه دفاعی نمایانتر میشود.
موشک فکور-۹۰ رونمایی شده در مراسم رژه روز ارتش
در شرایطی که قدرت نظامی بازدارنده ایران و توان مقابله کشور با هر گونه تهدید نظامی این روزها محور بحث روز است، بررسی تکنولوژی موشکهای ایران نشان میدهد که برد این موشکها به دورترین نقاط اروپا و بیش از ۷۰ درصد آسیا میرسد و این توان دفاعی باعث نا امیدی دشمنان در حمله نظامی به خاک و تاسیسات حیاتی کشورمان شده است.
یکی از موثرترین سلاحها در میدانهای نبرد که توانایی ضربات سنگین و مهلک در زمین، هوا و دریا را دارند موشکها هستند و یکی از اعضای این خانواده موشکهای هوا به هوا هستند.
موشک هوابههوا موشک هدایتشوندهای است که هواپیماهای جنگنده برای نابود کردن اهداف، چون هواپیما، بالگرد یا موشکهای دیگر از آن استفاده میکند. این نوع موشکها به دو طبقه کلی تقسیم میشوند؛ موشکهای با برد کمتر از ۳۰ کیلومتر که به موشکهای «کوتاهبرد» یا در محدودهٔ میدان دید معروف هستند و اغلب از سیستم آشیانهیابی فروسرخ (هدایت گرمایی) برای یافتن هدف استفاده میکنند و موشکهای «میانبرد» و «دوربرد» که به موشکهای فراتر از محدودهٔ میدان دید معروف هستند و اغلب از هدایت راداری برای یافتن هدف استفاده میکنند.
موشکهای هوا به هوا براساس نوع هدایت به دو گروه اصلی راداری و حرارتیاب تقسیم میشوند. موشکهای کوتاهبرد بیشتر از سیستم حرارتیاب و موشکهای دوربرد بیشتر از هدایت راداری استفاده میکنند. در نوع راداری از امواج رادار و انعکاس از سمت هواپیمای هدف جهت ردیابی و تعقیب هدف استفاده میشود. اما در نوع حرارتی، گرمای گازهای خروجی از موتور هواپیمای هدف توسط یک آشکارساز فروسرخ رهگیری و موشک را تا برخورد به هدف هدایت میکند.
موشک فکور - ۹۰
موشک فکور-۹۰ یکی از انواع موشکهای هوا به هوای ساخت متخصصان کشورمان بوده که برای انهدام و شکار انواع اهداف هوایی توسط جنگندههای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی استفاده میشود. این موشک به طور خاص برای استفاده در جنگندههای F-۱۴ نیروی هوایی طراحی و ساخته شده است.
موشک فکور از یک موتور دو مرحلهای با سوخت جامد بهره برده و میتواند اهداف مورد نظر را رهگیری و ساقط نماید. جرم کلی فکور در حدود ۴۵۰ کیلوگرم بوده که از این مقدار ۵۰ کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی و کلاهک این موشک است.
موشک فکور-۹۰
موشک فکور با طول ۴ متری، سرعتی در حدود ۵ ماخ و بردی مابین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلومتر قادر است تا در ارتفاع ۱۰۰ هزار پایی شلیک شده و اهداف خود را رهگیری و منهدم کند.
سرآغاز طراحی این موشک را باید ابتدای دوران جنگ تحمیلی دانست. در آن زمان جنگندههای F-۱۴ به موشکهای آمریکایی فونیکس مجهز بودند، اما با گذشت مدتی از دوران دفاع مقدس و با توجه به اینکه هیچ کشوری به ایران تسلیحات نظامی نمیفروخت و لزوم تهیه و ساخت موشکی با این ابعاد، متخصصان ایرانی با مهندسی معکوس ابتدا شروع به ساخت باتریهای لیتیومی این موشکها کردند که برخی در انبارها فاسد شده و این موشکها را بلا استفاده کرده بود.
پروژه طراحی و ساخت موشک فکور از سال ۸۸ آغاز شده و اواخر شهریورماه سال ۸۹، امیر سرتیپ خلبان عزیز نصیرزاده معاون هماهنگ کننده نیروی هوایی ارتش، خبر طراحی و ساخت موشکی مشابه، اما نمونه بهینه شده نسبت به فینیکس آمریکایی را رسانهای کرد.
موشک فکور از نظر ظاهری شباهتهای فراوانی به فونیکس آمریکایی دارد؛ البته تفاوتهایی هم در بخشهای گوناگون همچون رادوم (بخش دماغه)، محل اتصال بالها و بخش خروجی پیشران موشک وجود داشته و این موشک، از سیستم خنک کننده جدیدتری نسبت به موشک فینیکس بهره میبرد.
موشک فکور-۹۰ نصب شده بر روی هواپیمای جت جنگنده F-۱۴
ابعاد هندسی فکور-۹۰ منحصر به فرد است، به نحوی که بال فکور-۹۰ دارای زاویه یکسان از لبه حمله تا لبه فرار در ناحیه ریشه است. ضمن اینکه تمام سطح بال دارای ضخامتی یکسان است. موشک فکور در مقابله با جنگ الکترونیک و اغتشاشات سیگنالی نیز توانا بوده و از مانور پذیری بالایی برخوردار است که توانایی اثر بخشی ویژهای به آن میبخشد.
فکور قابلیت نصب در بخش زیرین جنگنده و همچنین پایلونهای زیر بال (مقر حمل سلاح) را داراست. با این که این موشک اساسا برای هواپیمای راهبردی F-۱۴ (تامکت) طراحی و ساخته شده، ولی طبق شنیدهها قرار است بر روی سایر جنگندههای نیروی هوایی نیز قابلیت نصب داشته و احتمالا نسخههای متفاوتی از فکور ۹۰ نیز رونمایی خواهد شد.
سردار سید مهدی فرحی رئیس وقت سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع در یک برنامه زنده تلویزیونی در شب ۲۲ بهمن ۹۱ خبری مبنی بر آزمایش موفقیت آمیز موشک فکور-۹۰ به عنوان جدیدترین موشک هوا به هوای ساخت داخل از روی هواپیمای اف-۱۴ را اعلام کرد. قرار گرفتن عدد ۹۰ در کنار نام موشک احتمالاً به دلیل این است که موشک در سال ۱۳۹۰ مرحله مهمی از فرایند خود را به انجام رسانده است.
اولین نمایش موشک فکور-۹۰ در رژه ۲۹ فروردین ۹۲ انجام شد. در این رژه موشکی در تابلوی معرفی موشک نام فکور-۹۰ درج شده بود که در کنار آن یک فروند موشک نصر هواپایه نیز به نمایش در آمده بود.
موشک فکور-۹۰ رونمایی شده در مراسم رژه روز ارتش
جانشین وقت فرمانده نهاجا ۳ مهر ۹۳ خبر از تجهیز جنگندههای F-۱۴ به موشک فکور-۹۰ داد. امیر سرتیپ خلبان علیرضا برخور جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در این باره گفته بود که موشک فکور محصول مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و نیروی هوایی ارتش بوده که هماکنون به مرحله تولید رسیده است. قابلیت این موشک در رهگیری و انهدام اهداف، در کلاس موشکهای همتراز خود بوده و مختص جنگندههای اف-۱۴ است.
آخرین خبر مربوط به این موشک در ۲۶ فروردین ۹۶ اعلام شد که با حضور رئیس جمهور از چند دستاورد هوایی و موشکی از جمله موشک فکور-۹۰ رونمایی شد. نکته مهم در مورد موشک فکور-۹۰ که در این مراسم به نمایش در آمده بود، تخصیص مشخصه AIMF-۹۰ به این موشک بود که برای اولین بار مشاهده میشد.
موشک فکور-۹۰ نصب شده بر روی جنگندههای F-۱۴
خبر افتتاح خط تولید موشک هوا به هوای فکور
یکم مرداد ۹۷ بود که وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و جانشین فرماندهی نیروی هوایی ارتش با حضور در سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع از افتتاح خط تولید موشک هوا به هوای فکور خبر داد. در این مراسم ۶ فروند موشک کامل فکور و ۵ عدد از بلوک هدایت، کنترل و ناوبری این موشک به نمایش گذاشته شد. یک نکته قابل ذکر در این رونمایی، تخصیص مشخصه AIM-۲۳ M به این موشک است.
وزیر دفاع در این مراسم اعلام کرد که پس از طراحی، ساخت و آزمون موفق موشک فکور در سال ۹۶، خط تولید آن با استفاده از تواناییها و ظرفیتهای بومی راه اندازی شده است. موشک هوا به هوای فکور بر اساس نیاز عملیاتی و با همکاری نیروی هوایی ارتش تولید شده و قابلیت استفاده در هواپیماهای شکاری دارد. فکور، یک موشک هوا به هوای راداری میانبرد است که بر اساس آخرین فناوریهای روز دنیا طراحی و ساخته شده است.
وزیر دفاع در مراسم رونمایی از موشک فکور-۹۰
امیر سرتیپ خلبان حمید واحدی جانشین فرمانده نیروی هوایی ارتش در حاشیه هشتمین رزمایش فداییان حریم ولایت خبر داد که نیروی هوایی ارتش موشک هوا به هوای فکور ۹۰ را بزودی از وزارت دفاع تحویل میگیرد. جانشین فرمانده نهاجا تأکید کرد که این موشک هوا به هوا قطعاً در رزمایشهای آتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
موشک فکور در رسانهها
پایگاه خبری " The Aviationist " روز ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۳ در مطلبی به نقل از خبرگزاری فرانسه درباره موشک فکور-۹۰ نوشته درمیان تسلیحاتی که در مراسم رژه ۲۲ سپتامپر ۲۰۱۳ ارتش ایران حضور داشتند، از دو دستاورد جدید نیز رونمایی شد. دستاوردهای مهم در این رژه سیستم رادار جدید افقی و موشک فکور-۹۰ بود.
موشک فکور - ۹۰ در روز رونمایی
در ادامه این خبر آمده، موشک فکور - ۹۰ یکی از آخرین و پیشرفتهترین تولیدات نیروهای مسلح ایران است که میتواند بر روی هواپیماهای جنگنده F-۱۴ نصب شود. مولفههای مختلفی در دماغه موشک پنهان شده و مشابه سیستم نیمه فعال شبیه سازی شده در موشک سطح به هوا شلمچه است.
پایگاه خبری " The National Interest " روز ۳۱ جولای ۲۰۱۸ در گزارشی درباره موشک فکور نوشته که ایران تولید انبوه موشکهای هوا به هوا فکور را آغاز کرده است. در ادامه این خبر نقل قولی از امیر سرتیپ حاتمی با این مضمون آورده که ایران افتخار میکند که توانسته این موشک را به تولید انبوه برساند. امروز ما در منطقهای زندگی میکنیم که توسط دشمنانی بیشرم احاطه شدهایم.
پایگاه خبری " Military Watch " روز ۲۵ جولای ۲۰۱۸ در گزارشی خبر از تولید انبوه این موشک داده و همچنین موشک فکور را بردبلندترین موشک هوا به هوای در حال کار پس از موشکهای ساخت روسیه ارزیابی کرده است. این پایگاه به این موشک لقب «ققنوس ایرانی» داده است. این پایگاه خبری در ادامه این گزارش از امکان موشک فکور برای نصب بر هواپیماهای جنگنده F-۱۴ خبر داده است.
موشک فکور - ۹۰ در روز رونمایی
پایگاه خبری " Israel Defense " روز ۲۴ جولای ۲۰۱۸ در مطلبی که اختصاص به بررسی موشک فکور دارد، از افتتاح و راه اندازی خط تولید این موشک در وزارت دفاع خبر داده است. در ادامه این خبر نقل قولی از امیر حاتمی وزیر دفاع ایران درباره نحوه ساخت این موشک مطرح شده که در آن امیر حاتمی از همکاری مشترک وزارت دفاع و نیروی هوایی ارتش در ساخت این موشک خبر داده است.
جنگندههای F-۱۴ ایران مجهز به موشک فکور - ۹۰
جنگندههای F-۱۴ ایران مجهز به موشک فکور - ۹۰
موفقیت دانشمندان و طراحان ایرانی امروزه به همگان ثابت شده است و اکنون شاهد این هستیم که ایران در بسیاری از زمینهها خودکفا شده است. اعمال تحریمهای خصمانه علیه کشورمان نیز نتوانست کاری از پیش ببرد و تهران توانست یکه و تنها راه خود را در حوزه دفاعی ادامه دهد.
کشور ما طی سالهای اخیر توانسته است طیف متنوعی از موشکهای بالستیک با ویژگیهای متفاوت برای مقابله با انواع تهدیدات را طراحی و تولید کند که به همین سبب به یکی از قدرتهای موشکی جهان و منطقه غرب آسیا تبدیل شده است. توانمندی نظامی و دفاعی کشور، بدون شک یکی از مهم ترین محورهای راهبرد نظامی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات است. همینطور بر اساس مولفههای قدرت، توان موشکی به عنوان یکی از مهمترین عامل بازدارنده تهاجم نظامی قرار دارد که کشور ما به خوبی از آن برخوردار است.
پی نوشت:
۱. https://theaviationist.com/2013/09/26/farouk-missile
۲. https://nationalinterest.org/blog/buzz/iran-has-cloned-americas-phoenix-missile-27292
۳. https://militarywatchmagazine.com/article/the-iranian-air-force-s-greatest-asset-lethal-fakour-90-air-to-air-missiles-put-into-mass-production
۴. https://www.israeldefense.co.il/en/node/35096